اعتدال

اعتدال

• همانگونه که خداوند حالات مختلفی از شادی و سرور را در انسان قرار داده ، در مقابل حالاتی چون ترس ، نگرانی و غمّ را نیز برای انسان مقدر فرموده است ، شاید برخی تصور کنند ، وجود حالاتی که برای انسان درد آور ورنج آور می باشد ، امری بیهوده و زائد می باشد در صورتیکه هر کدام از این حالات برای دلیل و حکمتی در وجود انسان ، قرار داده شده است .
• مثلاً اگر ترس نباشد ، انسان خود را از خطرات حفظ نخواهد کرد ، و اگر نگرانی نباشد انسان وسایل ایمنی را برای خود فراهم نمی کند و اگرغم واندوه نباشد ، انسان به جبران آنچه از دست داده و برای آن اندوهناک شده ، روی نمی آورد و اگر خشم نباشد ، انسان به دفاع از خود نمی پردازد ، از این رو وجود چنین حالاتی در انسان لغو وبیهوده نخواهد بود ، ولی باید توجّه داشت ، هر کدام از این حالات ، حد قابل قبولی دارد که در صورتِ افراط یا تفریط در آن و گذشتن از حد اعتدال ، انسان را دچار مشکل نموده وگاه او را با بیماری مواجه می کند .
• آنچه در این راستا مهم است ، شناخت حد اعتدال درحالات مختلف و بکارگیری مناسب وبجای از آنها است ، مثلاً ترسیدن از موضوعات جزئی و کوچک که غالب مردم از کنار آن به صورت عادی عبور می کنند ، افراط در ترسیدن است و یا نگران شدن در برابر مسائل کم اهمیت ، نگرانی بی جا می باشد ، یا تأسّف و اندوه در برابر چیزهایی که جبران کردن آن سهل و آسان است ، افراط در غم خوردن است و یا خشم گرفتن در باره ی موضوعات کم اهمیت ، زیاده روی در خشم وغضب می باشد .
• برای رسیدن به حد اعتدال در این حالات ، نیازمند خو نسردی و خویشتنداری در بکار گیری چنین حالات در جریان حوادثی هستیم که ما را از میانه روی خارج می کند ، مثلاً با کوچک و کم اهمیت دانستن برخی از حوادث و پیشامدها ، از شدت اندوه ونگرانی خود بکاهیم و یا با اعتقاد به حکمت الهی در حوادث تلخ ، احساس رضایت و پذیرش خود را در مورد آنها بیفزاییم ، و یا با کاهش حساسیت خویش نسبت به رفتارهایی که خشم ما را بر می انگیزد ، از شدت خشم خود بکاهیم .

سلامت نفس

سلامت نفس

• همانگونه که جسم انسان بیماری و سلامت دارد ، روح انسانی نیز دچار سلامت و بیماری می گردد ، انسان ها هنگامیکه بیمار می شوند ، در صدد معالجه و درمان بیماری ِ خود برآمده و باز یافتن دوباره سلامتی برای آنان مهم است ، ولی گروهی از انسان ها هنگامیکه روح آنان  بیمار می گردد ، در مرحله ی نخست متوجّه بیماری روحی خود نگردیده و در مرحله ی بعد در صدد معالجه ی آن بر نمی آیند .
• شاید بتوان گفت ؛ نشناختن ابعاد روحی انسان ونقشی که آن در سعادت و یا شقاوت دنیا وآخرت انسان دارد ، سبب بی توجّه ای برخی از انسان ها به درمان بیماری های روحی شده است ، مثلاً فردی که به بیماری حسادت دچار است ، در بسیاری از موارد ، به وجود حسادت در نفس خویش آگاهی نداشته و لذا قدمی برای درمان آن بر نمی دارد و چه بسا ، نداند ، حسد یک بیماری است ، امام علی علیه السلام می فرمایند : "حسد بدترین بیماری ها می باشد" (1) زیرا درمان آن به سادگی امکان پذیر نبوده وانسان نیازمندِ معرفت و عزم واراده ای نیرومند برای درمان آن می باشد
• روح انسانی در آغاز تولّد ، پاک و به دور از آلودگی ها می باشد ، ولی به مرور زمان و بر اثر اعمال ناپسندی که انسان انجام می دهد ، تدریجاً آلوده می گردد و دچار بیماری خواهد شد ، در این راستا گناهان از جمله ی عواملی است که تأثیر زیادی در آلوده ساختن روح انسان دارد  ، و در مقابل دور نگاه داشتنِ روح از گناهان و بهداشت معنوی از مهمترین کارهایی است که در جهت سلامت روح انجام می شود .
• امام علی علیه السلام می فرمایند : "شرّ وبدی را از دل خویش ، محو کن تا روحت پاک و عملت پذیرفته شود " (2)  بر اساس این سخن ، وقتی دل انسان به بدی ها دچار شود ، اثر آن در نفس آدمی آشکار می شود  واگر انسان دل خود را از بدی هایی چون افکار گناه آلود ، حسادت ، کینه وانتقام و بد گمانی پاک کند ، نفس آدمی هم پاکیزه می گردد و این پاکیزگیِ نفس تأثیر در قبول شدن اعمال انسان خواهد داشت .

____________________

1-(الحسد شرّ الأمراض) غرر الحکم

2-(امح الشّرّ من قلبک تتزکّ نفسک و یتقبّل عملک) غرر الحکم ‏

پوشیدنی ها

پوشیدنی ها

• قرآن کریم لباس و پوشش را از موهبت های الهی نسبت به بندگان می داند که از جانب خداوند برای بشر قرار داده شده است (1) و برای لباس دو کار کرد عمده بیان می دارد ؛ یکی پوششی که اندام انسان را می پوشاند و دیگر ، جنبه ی زینت بخشی لباس برای انسان است (2) البته باید توجه داشت ، که لباس هر چند به عنوان پوشش و زینت برای انسان مطرح است اما در عین حال ، لباس درحفظِ سلامت مادی و معنوی آدمی نیز مؤثر می باشد .
• در بخش سلامت مادیِ لباس ، جنس والیافی که تشکیل دهنده ی لباس است نباید از موادی تشکیل شده باشد که به بدن وپوست انسان ضرر برساند و یا مانعی برای رسیدن هوا به پوست بدن باشد و از نظر حجم واندازه نباید بگونه ای باشد که اندام انسان را تحت فشار قرار داده و موجب عوارضی برای اعضای مختلف بدن باشد ، همانگونه که در لباس های تنگ وچسبان ، این موضوع مصداق پیدا می کند ، البته باید توجّه داشت که وقتی از لباس سخن گفته می شود ، مقصود هر نوع پوششی است که مورد استفاده انسان قرار می گیرد ، که شامل کلاه ، دستکش ، جوراب وکفش نیز می شود .
• و در بخش سلامت معنوی ، لازم است لباس بگونه ای باشد که ارزش های اخلاقی و فرهنگی انسان را حفظ نموده و استفاده از برخی از انواع پوشش ، موجب نگردد حیا و تقوای انسان کاهش پیدا نموده و یا ارزش های فرهنگی بیگانه درفرد وجامعه گسترش پیدا کند ، همانگونه که این موضوع در برخی از مُدهایِ وارداتیِ مشاهده می شود ، علاوه بر اینکه لباس شایسته است مناسب سن ، جنسیت ، و جایگاه هر فرد در جامعه نیز باشد ، چون در غیر اینصورت شخصیت اجتماعی انسان مورد آسیب قرار می گیرد .
• و با توجّه به آیه ای از قرآن که به آن اشاره شد ، می توان گفت آیه ی مورد نظر از طرفی به سلامت معنوی واخلاقی انسان نظر دارد ، چون می فرماید : لباس برای پوشاندن بدن (شرمگاه) انسان است که موجب حفظِ حیا وعفّت می گردد و از سوی دیگر به جنبه های روانی در انسان اشاره دارد چون می فرماید : لباس برای زینت یافتن انسان می باشد که به نیازِ آدمی به ابعاد زیبایی شناختی اشاره دارد .

---------------------

1-اعراف/26

2-(یا بَنی‏ آدَمَ قَدْ أَنْزَلْنا عَلَیْکُمْ لِباساً یُواری سَوْآتِکُمْ وَ ریشاً وَ لِباسُ التَّقْوى‏ ذلِکَ خَیْرٌ ذلِکَ مِنْ آیاتِ اللَّهِ لَعَلَّهُمْ یَذَّکَّرُون : اعراف/26) رک:  العرفان فی فقه القرآن، ج‏1، ص: 93‏