تردیدی نیست که انسان زمانی می تواند به خوبی به وظایف مادی و معنوی خود عمل کند که از نعمت سلامتی بهره مند باشد و انسانی که دچار بیماری می گردد به تناسبِ سختی و دشواری که در بیماری او وجود دارد ، توانایی او برای کار و فعالیت کاهش پیدا می کند
از دعای پانزدهم صحیفه سجادیه استفاده می شود که سلامتی جسمی نعمتی است که نیازمند حمد و سپاس است (1) و در سایه ی این سلامتی است که روزی های پاکیزه الهی بر انسان گوارا شده و با نشاط می تواند به دنبال خشنودی و فضل خداوند قدم بردارد ، و بتواند از خداوند اطاعت و فرمانبرداری نماید (2)
با دقت در عبارت دعا که می فرماید ؛ سلامتی جسم برای این است که بتواند از خداوند اطاعت نماید ، استفاده می شود ؛ سلامت جسم مقدمه ای است برای عبادت و بندگی خداوند ، نه اینکه سلامت بدن هدف غائی باشد و عبادت و اطاعت خداوند یک هدف فرعی ، بلکه به عکس ، عبادت و اطاعت یک هدف اصلی است و انسان سلامت خود را برای این هدف می خواهد
با توجّه به آنچه گفته شد می توان استفاده نمود که همانگونه که سلامتی برای انسان مهم است ، بیماری نیز تهدید کننده ی سلامتی آدمی است و در این راستا بیماری های روحی و نفسانی که مانعی در مسیر عبودیت و بندگی انسان است به مراتب خطر بیشتری برای انسان دارد تا بیماری های جسمانی ، از کلام امام خمینی(ره ) در این باره چنین استفاده می شود که :
همانگونه که برای جسم انسان سلامت و بیماری است برای روح آدمی نیز صحت و مرض تصور می شود ، و سلامتیِ روح ، اعتدال در مسیر انسانیت است و بیماریِ روح ، انحراف از جاده انسانیت ، و اهمیت بیماری های نفسانی هزاران درجه بالاتر از بیماری های جسمانی می باشد ، چون با مرگ ، تمام بیماری های جسمی انسان برطرف می شود و دیگر زمینه ای برای آن باقی نخواهد ماند ، امّا اگر خدای نخواسته دارای بیماری های روحی باشد ، پس از مرگ ، آن بیماری ها به سوی او هجوم می آورد ، و مانند آتش زیر خاکسترآشکار می گردد(3)
مرحوم نراقی (ره) در کتاب اخلاقی خویش «معراج السعاده»
از کسانی سخن می گوید که به سلامتی بدن خود بسیارتوجّه می کنند
و بطور دائم تحت نظر پزشکِ جسم به مراقبت از جسم خویش
می پردازند ولی از سلامت روح خود بطور کلی غافل هستند ، و از
توصیه ی طبیب الهی برای کسب فضائل اخلاقی و معنوی سر پیچی
می نمایند (4)
-----------------------
1-اللَّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ عَلَى مَا لَمْ أَزَلْ أَتَصَرَّفُ فِیهِ مِنْ سَلامَةِ بَدَنِی (الصحیفةالسجادیة ج 1 ص 76 (15))
2- وَ أَىُّ الْوَقْتَیْن أَوْلى بِالْحَمْدِ لَکَ اوَقْتُ الصِّحَةِ الَّتى هَنَّاتَنى فیها طَیِّباتِ رِزْقِکَ وَ نَشَطْتَنى بِها لابْتِغاءِ مَرْضاتِکَ وَ فَضْلِک وَ قَوَّیْتَنِی مَعَهَا عَلَى مَا وَفَّقْتَنِی لَهُ مِنْ طَاعَتِکَ؟ (همان)
3- رک : چهل حدیث ص : 207
4-رک : معراج السعادة ج : 2 ص : 30
